Από τα τέλη του 19ου αιώνα, που έκανε επίσημα την εμφάνισή του, ο κινηματογράφος είναι μία απο τις πλέον δημοφιλείς μορφές τέχνης. Πράγματι, και ποιόν δεν έχει αγγίξει η μαγεία της μεγάλης οθόνης, πόσες δεκάδες φορές δεν έχουμε ταξιδέψει νοερά σε τόπους πραγματικούς ή άλλους φανταστικούς, σε εποχές περασμένες ή μελλοντικές όπως σκηνοθέτες και σεναριογράφοι τις πλάθουν στη σφαίρα της φαντασίας τους.
Σε αυτή ακριβώς τη φαντασμαγορική εμπειρία του κινηματογράφου και τα μυστικά του κόσμου των ταινιών, μας μυούν τα παρακάτω μουσεία που είναι αφιερωμένα στην 7η τέχνη και τους ανθρώπους που την υπηρετούν. Και μας δίνουν μια μοναδική ευκαιρία να ρίξουμε μια ματιά πίσω από τις κάμερες και να γίνουμε για λίγο μέρος του λαμπερού κινηματογραφικού σύμπαντος.
Εθνικό Μουσείο Κινηματογράφου – Museo Nazionale del Cinema – Τορίνο
Στο πιο αναγνωρίσιμο αξιοθέατο του Τορίνο, στον πανύψηλο πύργο Mole Antonelliana, στεγάζεται το Εθνικό Κινηματογραφικό Μουσείο της Ιταλίας, που αν μη τι άλλο είναι το ψηλότερο στον κόσμο. Τόσο το εντυπωσιακό κτήριο, όσο και η διαρρύθμιση της συλλογής και των εκθεμάτων που την απαρτίζουν, συντείνουν στο να κάνουν την επίσκεψή σας πραγματικά μοναδική. Η πλουσιότατη έκθεση, που περιλαμβάνει πάνω από 2 εκατομμύρια αντικείμενα, χωρίζεται σε 3 θεματικές ενότητες: Αρχαιολογία του κινηματογράφου, Φωτογραφία και Ιστορία του σινεμά. Η πρώτη μας μυεί στους πρωτότυπους και συναρπαστικούς τρόπους που σκαρφίζονταν άνθρωποι με φαντασία για να διασκεδάσουν το κοινό, χρησιμοποιώντας υποτυπώδη οπτικά εφέ, μαγικές εικόνες και πρώιμες μηχανές προβολής. Το φωτογραφικό αρχείο με σχεδόν 1.500.000 φωτογραφίες εξιστορεί την ιστορία του Ιταλικού κινηματογράφου την περίοδο 1840-1940, ενώ η τελευταία ενότητα διατρέχει την ιστορία του σινεμά από την εποχή των βωβών ταινιών έως και πρόσφατες παραγωγές. Πάνω από 500.000 αφίσες – καταπληκτικές αυτές της «Gilda» και του «Singin’ in the Rain» -, διαφημιστικό υλικό, κοστούμια, σχέδια σκηνικών, προτζέκτορες και τεράστιο αρχειακό υλικό που περιλαμβάνει 3.000 soundtracks. Ιδανικά κλείστε την επίσκεψή σας με την παρακολούθηση κάποιας ταινίας στο παρακείμενο Cinema Massimo, το multiplex σινεμά του μουσείου, όπου φιλοξενείται το ετήσιο Torino Film Festival.
Γερμανικό Κινηματογραφικό Ινστιτούτο & Μουσείο – Deutsches Filminstitut & Filmmuseum – Φρανκφούρτη
Διασκεδαστικό και εκπαιδευτικό, το μουσείο αυτό περιλαμβάνει εκτός από μόνιμες κι εξαιρετικές περιοδικές εκθέσεις, με τρέχουσα την πολύ ενδιαφέρουσα «Catastrophy: What comes after the end?» που καταπιάνεται με τα κινηματογραφικά σενάρια καταστροφής του κόσμου. Στους δύο ορόφους που καταλαμβάνει η μόνιμη συλλογή, τα ιστορικά εκθέματα εναλλάσσονται με διαδραστικά. Στον πρώτο παρουσιάζονται η ιστορία του φιλμ και τα πρώτα βήματα των οπτικών μέσων κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, ενώ οι επισκέπτες καλούνται να χρησιμοποιήσουν ιστορικές συσκευές αναπαραγωγής εικόνων και παραμόρφωσης της πραγματικότητας, ακόμη και μηχανές προβολής.
Σε μια μικρή αίθουσα προβολής μπορεί κανείς να παρακολουθήσει σπάνιες ή κλασσικές ταινίες, ακόμη και το πρώτο φιλμ που γυρίστηκε στην Φρανκφούρτη. Ο δεύτερος όροφος και το δεύτερο μέρος της συλλογής έχουν αφιερωθεί στις βασικές αρχές της εξιστόρησης ενός σεναρίου, από την εικόνα και τον ήχο ως την ηθοποιία και το μοντάζ. Εδώ μπορεί κανείς να πειραματιστεί με το φωτισμό και το πώς επηρεάζει την ατμόσφαιρα μιας σκηνής, να δοκιμάσει διαφορετικές μουσικές επενδύσεις, να αλλάξει τη σεκάνς των λήψεων και να διαπιστώσει τον σημαντικότατο ρόλο των κοστουμιών και του μακιγιάζ. Ανάμεσα στα κορυφαία εκθέματα περιλαμβάνονται η κάμερα γυρισμάτων του «Das Boot» (1981), ένα σχέδιο για σκηνικά του «Gone with the wind» (1939) και το αυθεντικό storyboard της σκηνής στο ντους από το «Ψυχώ» του Χίτσκοκ (1960).
Μουσείο Κινηματοθήκης – Musée de la Cinémathèque – Παρίσι
Μια απαραίτητη στάση για τους λάτρεις του Γαλλικού κινηματογράφου, αλλά επίσης και για τους οπαδούς της μοντέρνας αρχιτεκτονικής χάρη στο φουτουριστικό κτήριο του Frank Gehry όπου στεγάζεται. Το μουσείο μπορεί να περηφανεύεται για μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως συλλογές ταινιών και αντικειμένων σχετικών με το σινεμά, από σενάρια και σκηνικά έως κοστούμια διεθνών αστέρων. Θα δείτε μεταξύ άλλων ενδύματα του Ιταλού σταρ του βωβού κινηματογράφου Ροδόλφο Βαλαντίνο αλλά και της μυθικής Μέρλιν Μονρόε. Αναλύονται επίσης η ιστορία του Αμερικανικού, Βρετανικού και Γαλλικού σινεμά, όπως και η γέννηση των φιλμ 35mm και της έγχρωμης εικόνας. Οι ρετροσπεκτίβες που διοργανώνονται από την Κινηματοθήκη προσελκύουν στις αίθουσες προβολών του μουσείου σινεφίλ από όλο τον κόσμο, ενώ τα αφιερώματα στους ανερχόμενους σκηνοθέτες αναμένονται με ενδιαφέρον από το επιλεκτικό κοινό. Το ίδιο και οι περιοδικές θεματικές εκθέσεις, όπως εκείνη του 2012 για τον σκηνοθέτη Tim Burton, που προσέλκυσε χιλιάδες επισκέπτες.
Εθνικό Μουσείο Επιστημών και Μέσων – National Science and Media Museum – Μπράντφορντ
Ποιός θα φανταζόταν ότι το Bradford του Yorkshire θα κέρδιζε από την Unesco τον τίτλο της Πόλης του Κινηματογράφου; Κι όμως, χάρη στην πλούσια κινηματογραφική κληρονομιά του, τις εμπνευσμένες τοποθεσίες για γυρίσματα και το πλήθος των φεστιβάλ γύρω από το σινεμά που διοργανώνονται στην πόλη, φαίνεται πως κατέχει επάξια τον τίτλο. Γι΄αυτό και το σχετικό μουσείο, που εκτίνεται σε όχι λιγότερο από 7 ορόφους, συγκαταλέγεται στα πιο δημοφιλή της βόρειας Αγγλίας. Ο κινηματογράφος είναι ένα από τα μέσα στα οποία εστιάζει με τρόπο επιστημονικό – μαζί με την τηλεόραση, τη φωτογραφία, τα βιντεοπαιχνίδια κ.α. – , μέσα από αντικείμενα ιστορικής σημασίας και το μοναδικό στην Ευρώπη μόνιμο installation με θέμα το σινεμά. Περάστε οπωσδήποτε και από το Pictureville, το σινεμά τριών αιθουσών του μουσείου, για να ελέγξετε το τρέχον πρόγραμμα που περιλαμβάνει από cult κλασσικά έργα ως δημοφιλή blockbusters.
Μουσείο Κινηματογράφου – Οδησσός
Η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας φιλοξενεί ένα μουσείο αφιερωμένο στην ιστορία του κινηματογράφου και της δημιουργίας ταινιών, τόσο της ίδιας της Οδησσού όσο και της Σοβιετικής Ένωσης. Το κτήριο μάλιστα όπου εκτίθενται τα πάνω από 10.000 αντικείμενα των συλλογών είναι το πρώην κινηματογραφικό στούντιο της πόλης, που είχε ιδρυθεί το 1919. Στο γεγονός αυτό, της τόσο παλιάς σχέσης της πόλης με το σινεμά, βασίζεται κι ένα μέρος της έκθεσης, που υποστηρίζει μάλιστα ότι στην πραγματικότητα η τέχνη του κινηματογράφου γεννήθηκε στην Οδησσό. Πέραν τούτου, τα εκθέματα είναι πραγματικά μοναδικά, περιλαμβάνοντας ταινίες, βιβλία και περιοδικά από το 1900, σενάρια, πόστερ, βραβεία και εξοπλισμό, που όλα σχετίζονται με τον ρωσικό κινηματογράφο, από το ξεκίνημά του έως μεταμοντέρνες και avant garde παραγωγές.
Γερμανική Κινηματοθήκη, Μουσείο Κινηματογράφου και Τηλεόρασης – Deutsche Kinemathek, Museum fur Film und Fernsehen – Βερολίνο
Στο φουτουριστικό Sony Center της Potsdamer Platz στεγάζεται το υπερμοντέρνο αυτό μουσείο, αφιερωμένο στα κινηματογραφικά και τηλεοπτικά θεάματα. Βασίζεται κυρίως στο ιστορικό υλικό που έχει συλλέξει η Γερμανική Κινηματοθήκη από την ίδρυσή της το 1963 και επιχειρεί να ρίξει φως στην ιστορία και την κουλτούρα του σινεμά και της τηλεόρασης. Το κομμάτι που αφορά τον κινηματογράφο είναι και το παλαιότερο, το οποίο με την ιδιαίτερη διαρρύθμιση του επενδυμένου με καθρέφτες χώρου και τη χρήση του φωτός και οπτικών εφέ, θολώνει τα όρια μεταξύ ρεαλιστικού και φανταστικού, όπως ακριβώς γίνεται στις ταινίες. Στο συναρπαστικό ταξίδι σ΄έναν αιώνα ιστορίας του Γερμανικού κινηματογράφου, στιγμιότυπα από ταινίες εναλλάσσονται με ιστορικά αντικείμενα, όπως αυτά που είχαν δωρίσει στην πόλη του Βερολίνου εξόριστοι σκηνοθέτες και παράγοντες του σινεμά. Βραβεία, σκηνικά, αφίσες και φωτογραφίες συμπληρώνουν τη συλλογή, της οποίας highlight αποτελεί ο φόρος τιμής στο μύθο της Marlene Dietrich. Πάνω από 3.000 αντικείμενα της Γερμανίδας σταρ απαρτίζουν τη συλλογή αυτή, από τις προσωπικές της αποσκευές έως κοστούμια από ταινίες και συναυλίες, καθώς και προσωπικά ρούχα υψηλής ραπτικής από τους καλύτερους couturier της εποχής της.
